Krokusy - moc witalna i lecznicza

 

Weronika F.  Krokusy w moim ogrodzie

Weronika F.  Krokusy w moim ogrodzie

Weronika F.  Krokusy w moim ogrodzie

Krokusy to jedne z pionierów wczesnej wiosny, którym wystarczy kilka promieni słońca, by wybuchnąć przepychem barw i ożywić zszarzałe po zimie trawy. Wygłodniałym pszczołom, trzmielom, dają pierwszą energię po długotrwałej zimie.

 

Troszkę historii 

Krokus pochodzi z południowo-wschodniej Azji, ceniony według zapisów historii już od 3000 lat. Jego grecka nazwa, określała młodzieńca - krokos, który został przemieniony w szafran. Z tą legendą, zrodziło się właśnie drugie miano urokliwego kwiatu. Uprawiany w Grecji, cieszył się już wtedy szerokim zastosowaniem w ziołolecznictwie, głównie jako żródło sił witalnych (znany afrodyzjak w Azji, Turcji i Grecji) oraz ceniony jako barwnik. Do Holandii trafiło kilka jego cebulek dopiero na początku XVII wieku. Od tej pory jego popularność ogarnęła  Europę i odległe kraje.

Charakterystyka i uprawa

Crokus sativus - najczęściej spotykany - wywodzi się z rodziny kosaćcowatych. Niewielka roślinka cebulowa o wysokości - do 20 cm. Uprawa krokusów nie nastręcza żadnych kłopotów. Wystarczy zasadzić cebulki na przełomie września i października do przepuszczalnej, ale w miarę wilgotnej ziemi a wraz z nadejściem przedwiośnia w magiczny sposób ich kwiaty ożywią zszarzały po zimie ogród. Cebulki sadzimy na głębokości 8-10 cm, w odstępach 4-6 cm. Przez kilka lat nie musimy nic robić, jeśli ziemia nie jest całkiem jałowa. Z czasem, kiedy bardzo się rozrosną z cebulek przybyszowych, warto je rozsadzić, podnosząc jednocześnie atrakcyjność naszego ogrodu. Krokusy lubią wilgotną, jak wspomniałam przepuszczalną glebę i miejsca nasłonecznione. Niestety szybko przekwitają, więc warto cieszyć się ich widokiem, kiedy właśnie kwitną.

Zastosowanie

Krokus uprawny od dawien dawna robi furorę jako roślina przyprawowa, barwiąca potrawy, ciasta, desery, alkohole na żółty kolor, dodając im  specyficznego smaku. Szafran to atrybut zamożnej kuchni, gdyż jego cena uchodzi za najwyższą na świecie. Obecnie potentatem w uprawie szafranu jest Iran, zajmując pierwsze miejsce w podaży tego cennego produktu.
Szafran od dawna doceniany jest w medycynie.Współcześni odkryli w nim korzystną substancję - krocynę - dzięki której spada wysokie ciśnienie krwi, obniża się zły cholesterol, znikają zaburzenia w przewodzie pokarmowym i narządach rodnych kobiet. Potwierdzają się także dowody o działaniu antyrakowym.

Rozmnażanie fiołków afrykańskich

Wiosna to korzystny czas na rozmnażanie fiołków afrykańskich, jak i wielu innych doniczkowych roślin. Fiołki afrykańskie są kapryśne, ale nieodparty urok małych aksamitnych bukiecików rekompensuje wszystkie starania.

Weronika F. Fiołek afrykański

Najprostsza metoda to oczywiście dzielenie roślinki na mniejsze. Pisałam wcześniej o uprawie fiołków afrykańskich, ale wiosną, szczególnie łatwo się rozmnażają.

Weronika F. korzonki na liściu fiołka afrykańskiego

Weronika F. Ukorzenianie liści fiołka w kieliszku z wodą

Wybieramy kilka ładnych liści. Ucinamy ukośnie ostrym nożem lub nożyczkami.
Ta metoda ma swoje zalety, w przypadku kiedy dostajemy od przyjaciół ciekawe odmiany. Najlepiej poprosić o nie wiosną (po 27 lutym). Czysty kieliszek (wystarczy o pojemności 50 ml) zalewamy zimną przegotowaną wodą, jak widać tak, by lustro wody, nie dotykało liści, co grozi ich gniciem. Kieliszek obciągamy folią spożywczą i robimy w niej tyle dziurek ile liści. Po dwóch, trzech tygodniach pojawią się korzonki.
Liście sadzimy w niskich doniczkach w torfowej ziemi. Spodek najlepiej wysypać kamyczkami i podlewać od dołu, jak dorosłe rośliny, które nie znoszą polewania wodą. Gdyby jednak ziemia z wierzchu bardzo przesychała (świetnie sprawdza się obsypanie sadzonki dokoła żwirem, który chroni ziemię przed utratą wody), możemy podlewać po obrzeżach, nie zwilżając młodej roślinki. Zarówno młode sadzonki, jak i starsze najlepiej ustawić w takim miejscu, gdzie światło słoneczne jest rozproszone. Moje fiołki stoją także w oknach od południa, ale tylko za szybą, gdzie na stałe mam założone moskitiery z delikatnej niewidocznej siatki, która bardzo dobrze łagodzi ostre promienie słońca. Przeciwnikiem fiołków są kaloryfery, które nadmiernie wysuszają powietrze w ich sąsiedztwie. No cóż... Fiołki afrykańskie są kapryśne, ale ten nieodparty urok małych aksamitnych bukiecików rekompensuje wszystkie starania.

Jak robić sadzonki pelargonii?

Kocham pelargonie za wygląd, za to, jak pachną a jeszcze bardziej za to, że nie wymagają szczególnej pielęgnacji. Z roku na rok w sezonie ogrodowo-balkonowym, niestety, nie są wtedy tanie, zajmuję się ich rozmnażaniem, co przecież nie jest trudne. Marzec to doskonały miesiąc na sadzonkowanie. Sadzonki można robić z powodzeniem do końca czerwca. Sierpień to też dobry czas na ukorzenianie pelargonii.

Przygotowanie sadzonek

Pobieramy górne wierzchołki z ubiegłorocznych okazów, które mają przynajmniej 4 węzły (ucinamy poprzecznie z lekkim ukosem 1 cm pod węzłem) i wsadzamy do doniczki. Ziemię uciskamy wokół roślinki i podlewamy po krawędzi doniczki, z dala od łodygi. Bardzo dobrze sprawdza się konewka z cieniutkim dziobkiem. Na sadzonce zostawiamy 3-4 liście, ze staraniem, by żadne z nich nie stykały się z podłożem. Przed sadzonkowaniem warto zaopatrzyć się w punktach ogrodniczych w odpowiednią ziemię, drenaż (kamyczki, keramzyt, potłuczona ceramika) a na doniczki można wykorzystać większe kubki po jogurcie (w tym przypadku trzeba pamiętać o zrobieniu dziurek na spodzie kubka). Sadzonki pelargonii podlewamy wtedy, kiedy ziemia z wierzchu zaczyna podsychać. Kiedy zaczną się pojawiać pierwsze kwiaty, należy je bezzwłocznie oderwać, by energia rośliny skupiła się na rozwoju części zielnej, co będzie procentowało pojawieniem się w przyszłości wielu pąków.
W maju (w razie przymrozków zabezpieczamy rośliny przed zimnem) możemy przesadzać młode pelargonie do skrzynek, zaopatrując podłoże w długotrwale działający nawóz lub podlewamy rozcieńczonym (w upalne dni rano lub wieczorem a w pochmurne - co drugi, trzeci dzień). Wkrótce nasza troska przyniesie nam wiele satysfakcji, kiedy intensywne kolory kwiatów pelargonii zagoszczą w naszym ogrodzie i na balkonie. Pelargonie świetnie znoszą upały i w przeciwieństwie do wymagającej surfinii, wybaczą nam nie jedno zaniedbanie.

 

Czyżyki

Na początku marca zawitały do mojego ogrody czyżyki. Wielkimi chmarami ściągają do karmnika, co podczas żerowania, daje mi to wiele satysfakcji z dokarmiania tych ptaków. Porównując je do wróbelków, te ptaki wydają się dostojne, szybkie, choć są naprawdę niewielkie. Czyżyk (Spinus spinus) waży około 13 gram. Jest dwa razy mniejszy od dzwońca (28 gram). Jego piękne żółte ubarwienie i bardzo przyjemny głos, zachęcał  miłośników do zachwycania się nim przez dłuższy czas, podziwiając go, jak kanarka, czy szczygła, choć niestety w źle kojarzącej się klatce.

Z tego co przeczytałam o czyżykach, niestety nie zostaną w moich stronach na gniazdowanie i lęgi. Odfruną do Karpat lub w inne pobliskie góry, by tam wysoko, przynajmniej 8 metrów od gruntu, budować pieczołowicie wymoszczone gniazdka. Samica zniesie 18 milimetrowe jajeczka, wysiadywane przez nią około 13 dni. Skorzysta w tym czasie z troski samca, donoszącego odpowiednią ilość pokarmu.

Odżywianie

Czyżyki, jak wszystkie ptaki uwielbiają słonecznik, ale w naturze ich przysmakiem są nasiona maku, olchy, brzozy i pospolitych ziół. 

Już czas wieszać budki lęgowe

Początek marca to dobry moment na wieszanie budek dla ptaków. Możemy mieć znaczny wpływ na populację skrzydlatych przyjaciół, na przykład sikor, które jeśli nie znajdą odpowiedniego miejsca dla lęgów, po prostu z nich rezygnują. Żarłoczność ptasich rodziców idzie w kilogramy, więc łatwo wyobrazić sobie, jaką to korzyść niesie dla ogrodnika. Szkodniki znajdą się w brzuszkach ptaków, dostarczając niezbędnych wartości spożywczych a rośliny odpoczną od uciążliwych insektów, larw i tak dalej. Budki lęgowe to ratunek dla ogrodu i przyjemność dla miłośników przyrody.

Po co sięgać po agresywną chemię, która szkodzi człowiekowi i jego środowisku. Jest wiele naturalnych domowych metod do pielęgnacji ogrodów. Rynek eko-nawozów zdobywa coraz większą popularność i oby wyeliminował toksyczne i rakotwórcze środki ochrony roślin.

Jak zrobić budkę lęgową dla ptaków: 

wysokość: 30 cm, szerokość około 20 cm, wysokość od podstawy do otworu wejściowego około 15 cm, otwór dla sikorek o średnicy 3,2 do 3,5 cm (wlot łatwo zrobić otwornicą, którą zakłada się na wiertarkę - dostępne w marketach w cenie około 8 PLN). Pod otworem, około 4-5 cm w dół montujemy patyczek, na którym siada ptak. Spód budki powinien być przykręcony wkrętami, które na jesień odkręcamy i wyrzucamy stare gniazdo, przygotowując budkę do następnego sezonu lęgowego. Daszek budki pokrywamy kawałkiem papy, by uchronić budkę przed zalewaniem w czasie deszczu. Część przylegająca do drzewa to zwykle listwa o długości 50 cm, którą przybijamy wcześniej do budki. Pozostało mocowanie budki na drzewie. Robimy to przy pomocy gwoździ lub nie rzucającym się w oczy grubym sznurkiem, by nie kaleczyć konaru. Budka powinna wisieć przynajmniej na wysokości 3 metrów.
Uwaga: Do budowy budki najlepiej używać naturalnych materiałów, typu deska o grubości przynajmniej 1,5 cm, Od wewnątrz budka musi być surowa, z wierzchu można ją pomalować, ale na długo przed lęgiem młodych skrzydlatych. Najlepiej będzie jednak wyglądać bez malowania. Z czasem, pod wpływem warunków atmosferycznych, farba pęka i wygląda ohydnie, więc odradzam niepotrzebny wysiłek. Po kilku latach drewno ściemnieje i będzie wyglądać lepiej i przyjaźniej dla ptaków.

Luty to okres przygotowań ogrodu do wiosny

  Luty, co prawda należy do zimy, ale nie zawsze w tym okresie jest ona sroga, więc dobrze jest w ładną pogodę przygotowywać rośliny do wiosny. Oczywiście natura sobie poradzi, ale nasz udział i pomoc, zasadniczo wpływa na kwitnienie, owocowanie a w konsekwencji - na zbiory.

 

Zasadnicze prace w ogrodzie w lutym

1. Usuwanie suchych i chorych gałęzi
2. Przycinanie i prześwietlanie krzewów i drzew owocowych (miejsca cięcia pokrywamy maścią ogrodniczą)
3. bio-opryski przeciwko kędzierzawości liści (na przykład brzoskwini)
4. O ile nie ma grudy, warto kompostować glebę wokół nasadzeń i pod przyszłe siewy warzyw.
5. wysiewamy rośliny jednoroczne (petunie,lewkonie,lobelie...) i wczesne warzywa do inspektu (nie wskazane jednak jest to w okresie pełni księżyca - 25-26 luty)
6. O ile nie ma opadów, podlewamy rośliny zimozielone (różaneczniki)
7. pod koniec miesiąca (po 27 lutym), przygotowujemy sadzonki roślin, niezimujących w gruncie, jak na przykład pelargonie, by okazałe wystawić na zewnątrz po 15 maja.
8. ponawiamy bielenie kory drzew, by ochronić je przed nadmiernym słońcem, nie przyśpieszając wegetacji, która nawet do maja, bywa narażona na mrozy. Bielenie nie zabija robactwa, ale doskonale odbija promienie słoneczne, nie dopuszczając do zniszczeń rośliny podczas mroźnych nocy.
9. usuwamy zgniłe liście i owoce, pozostałe na drzewach, które mogą być przyczyną chorób grzybowych
10. Bardzo ważne: na przełomie lutego i marca zawieszamy budki lęgowe dla ptaków. Wybieramy miejsca bezpieczne, przynajmniej 3 metry nad ziemią. Skrzydlaci przyjaciele, wykarmiając potomstwo, pożerają kilogramy szkodników, dlatego należy im sprzyjać. Dzięki ptakom ogród harmonijnie i bez chemii może się rozwijać, przynosząc człowiekowi wszechstronne korzyści.

Sikora modraszka

  Sikora modraszka - urokliwy ptaszek, wnoszący, zwłaszcza zimą, namiastkę koloru i energii.

Sikora modraszka z łacińskiego Cyanistes caeruleus z rodziny Paridae (sikory)         

  - nieduży ptaszek, występujący w Europie, z wyjątkiem zimnej Skandynawii. Zamieszkuje prześwietlone lasy liściaste i mieszane, dąbrowy i parki. Wykorzystuje do wydania potomstwa, stare dziuple po dzięciołach. Dzięki liczebnym lęgom, nie grozi modraszce wyginięcie. W naszym kraju występuje masowo i warto zadbać, zwłaszcza zimą, by nic w tej kwestii się nie zmieniło. Dokarmiamy ptaki przeważnie ziarnem (najlepiej lubią słonecznik a w mroźne śnieżne dni słoninkę).  

 

Opis gatunku

Sikora modraszka ma śliczną,  niebieską czapeczkę na białej głowie. Grzbiet ma zielonkawy z niebieskim odcieniem skrzydeł. Brzuszek, jak sikora bogatka , ale z małą czarną plamką. Latem uwielbia się pławić w kałużach. Warto pomyśleć zawczasu o zbiornikach z wodą w swoim ogrodzie (wystarczy nawet płytka misa z wodą). Część populacji sikory modraszki, jak i innych gatunków sikor odlatuje przed  zimą do cieplejszych stref na południu Europy jako gwarancja przetrwania gatunku, w razie licznych pomorów na silnym mrozie.